Wat is een hazenlip of schisis en wat kun je doen?

Een schisis ( ook wel hazenlip genoemd) betekent dat er een spleet of een gat zit in de bovenlip, de kaak en/of het verhemelte. Deze afwijking is aangeboren.  Een schisis ontstaat in de eerste 3 maanden van de zwangerschap en  1 tot 2 op de 1000 kinderen wordt met een schisis geboren.

Waar zit een schisis

De schisis kan in alleen de bovenlip zitten. Of alleen in het gehemelte. Maar de spleet kan ook doorlopen tot in de bovenkaak, het gehemelte of in de neus. Een schisis kan aan één kant voorkomen of aan beide kanten. Soms zit een schisis bijvoorbeeld in de linker- en rechterhelft van de bovenlip. In de volksmond wordt een schisis van de lip ook wel hazenlip genoemd.

Vormen van schisis

De meeste kinderen met een schisis hebben een gespleten lip, een gespleten kaak én een gespleten gehemelte (43%). Zesendertig procent van de kinderen met een schisis heeft alleen een gespleten lip. De overige 21% heeft alleen een gehemeltespleet. Een schisis met alleen een gehemeltespleet komt het meest bij meisjes voor. Bij jongens komen vaak de andere vormen voor. Waarom dat zo is, is niet bekend. De spleet ligt meestal even naast het midden van het gezicht. Hij kan links liggen of rechts, maar het komt ook voor dat er zowel links als rechts een spleet is. Een enkele keer ligt de spleet in het midden.

Complete of incomplete schisis

De schisis van lip, kaak als gehemelte kan compleet zijn of incompleet. Als hij compleet is, loopt het gat tot aan het neusgat. Bij een incomplete schisis van de lip of de kaak is er een weefselbrug onder de neusopening aanwezig. Bij een incomplete schisis van het gehemelte is het gehemelte voor een deel dicht. De schisis kan enkelzijdig of dubbelzijdig zijn. Soms zijn zelfs delen van de spleet onderhuids aanwezig. Er zijn dus heel veel varianten van een schisis.

Hoe en wanneer ontstaat schisis?

Ongeveer 1 à 2 op de 1000 baby’s heeft een schisis. Hoe die er uit ziet en waar hij zit, is afhankelijk van het moment waarop de ontwikkeling van het embryo in de baarmoeder werd verstoord. Wel is duidelijk dat alle vormen ontstaan in de eerste drie maanden dat een vrouw zwanger is.

Vanaf de 6e tot en met de 9e zwangerschapsweek bestaat er bij ieder embryo een dubbelzijdige lip-kaakspleet en vanaf de 9e tot en met de 13/14e week een gehemeltespleet. Normaal groeien de verschillende delen van het gezicht en daarna die van het gehemelte naar elkaar toe. Ze worden daar dan één. Maar als dit proces niet goed gaat, ontstaan er kleine of groter spleten of gaten die ook niet meer dichtgroeien.

Vroege diagnose

Vaak kan een schisis in de zwangerschap al worden vastgesteld. Dit gebeurt dan bij een echo.

Klachten bij een schisis

Als een baby een schisis heeft, krijgt het kindje na de geboorte vaak problemen met zuigen en slikken. Ook ontstaan er vaak problemen met spreken en functioneert de kaak niet naar behoren. Ook heeft het gevolgen voor het gebit. Dat komt omdat het bot dat de boventanden en het tandvlees ondersteunt, zich vaak niet helemaal goed ontwikkelt. Daarom is vaak een beugel nodig om de tanden recht te zetten of op een andere plek te krijgen. Ook hebben kinderen met schisis vaker last van gaatjes. Het gebit goed onderhouden kan dit voorkomen. Soms heeft iemand met schisis ook hoorproblemen.

Behandeling van schisis

Een schisisbehandeling gebeurt vaak door een team van verschillende specialisten. In de meeste gevallen zijn meerdere operaties nodig om het probleem te verhelpen of zo goed mogelijk te verhelpen. Vaak wordt een baby al heel snel na de geboorte geopereerd. Een orthodontist repareert binnen een week na de geboorte het gehemelte en brengt de lippen weer samen. Dit is echter een voorbehandeling. Een baby krijgt over het algemeen een behandeling voor een gesloten gehemelte tussen de leeftijd van negen tot achttien maanden. Deze operatie moet er voor zorgen dat het kind zonder problemen kan spreken en eten.

Kaak corrigeren in de leeftijd tussen tien en twaalf jaar

In vele gevallen waarin een kind een operatie nodig heeft om de kaak te corrigeren, wachten artsen vaak liever tot een kind tussen de 10 en 12 jaar is. Als gewacht wordt tot zich volwassen tanden hebben ontwikkeld, kunnen corrigerende operaties op latere leeftijd voorkomen worden.

Oorzaak schisis

Er zijn verschillende oorzaken waarom een kind wordt geboren met een schissis. Een ervan is multifactoriële overerving. Dit betekent dat het vaak komt door een combinatie van erfelijke aanleg, van hoe je leeft (drinken van alcohol, roken, je leefomstandigheden, je werkomstandigheden) en van de omstandigheden. Voordat de bevruchting plaatsvond kan dan al de basis worden gelegd voor de schisis. Voorbeelden waarom een schisis kan voorkomen is:

• Erfelijke aanleg
• Het gebruik van bepaalde medicijnen in de zwangerschap, bijvoorbeeld medicijnen tegen epilepsie.
• Vrouwen met diabetes en zwanger zijn,  hebben, hebben meer kans op een kindje met schisis.
• Vrouwen die alcohol drinken en roken, hebben ook een groter risico op een kindje met schisis.
• Infectieziekten zoals rode hond en röntgenstralen lijken de kans op de aandoening te vergroten.
• Als de aandoening voorkomt in de familie, is de kans op schisis ook groter.
• Verder zijn er syndromen waardoor kinderen een schisis krijgen.

Foliumzuur

Het slikken van foliumzuur maakt het risico op een kindje met deze aandoening overigens weer wat kleiner. Een vrouw die probeert zwanger te worden kan daar direct mee beginnen als ze zwanger wil worden.

Waarom wordt schisis ook wel hazenlip genoemd?

Een haas heeft een gespleten lip, net als andere knaagdieren. Omdat dit dus op elkaar lijkt, wordt de aandoening wel hazenlip genoemd. Voor kinderen en volwassenen met schisis is dat vaak niet leuk om te horen. Kinderen en volwassenen met een schisis kunnen veel last hebben van de aandoening omdat ze er anders uitzien dan anderen en of anders spreken. Een goede begeleiding kan dan helpen, want schisis heeft niet alleen een lichamelijke maar ook een geestelijke kant.

Medische correcties

De gevolgen van een schisis kunnen (in overleg met de plastisch chirurg en kno-arts) op alle leeftijden door een medische ingreep of aanpassing worden veranderd. Zo kan een lipcorrectie worden uitgevoerd omdat bijvoorbeeld de bovenlip strakker staat dan de onderlip, kan de lip te dun zijn of naar 1 kant trekken. De plastisch chirurg kan bepalen in hoeverre die problemen te verhelpen of te verbeteren zijn.

Neuscorrecties

Bij mensen met deze aandoening, ziet de neus er ook vaak anders uit. Aan de kant van de schisis is de neus meestal platter dan normaal. Bij een tweezijdige schisis kan dit dus ook aan 2 kanten zijn. Een plastisch chirurg kan afhankelijk van de situatie samen met de KNO-arts correcties uitvoeren door bijvoorbeeld:

• Het veranderen van de stand van de neusvleugel
• Het verkleinen van het neusgat
• Het vergroten van het neusgat
• Het rechtzetten van het neustussenschot dat scheef staat
• Een algehele correctie van de neus aan de buitenkant